جراحی قلب به کمک ربات

جراحی قلب به کمک ربات

جراحی از راه دور و جراحی قلب به کمک ربات را می‌توان تازه‌ ترین دستاورد در حوزه‌ی تله ‌مدیسین قلمداد کرد. اگرچه از ربات‌ها در جراحی‌های مختلفی استفاده می‌شود اما همیشه این ربات‌ها تحت نظر یک جراح هستند. برخی از جراحی‌هایی که به کمک ربات‌ها انجام می‌شوند، از راه دور انجام می‌شوند، بدون اینکه نیازی به ایجاد تغییر در فرآیند عمل باشد. اما مسافت زیاد، چالش‌هایی را هم با خود به همراه دارد که از مهم ‌ترین‌شان می‌توان به بروز اختلال در ارتباط و همچنین تاخیر در انتقال پیام‌ها اشاره کرد.

تله‌ مدیسین چیست؟

تله‌ مدیسین یا تله‌ هلث رشته‌ای جدید است که به ارائه خدمات درمانی از مشاوره تا جراحی از راه دور و مخصوصاً به مناطق دوردست و محروم می‌پردازد. تله‌ مدیسین با پیشرفت رباتیک، شبکه‌های ارتباطی و تکنولوژی‌ مخصوصاً تکنولوژی‌های ارتباطی روز به روز در حال شکوفایی و پیشرفت است و به کمک آن می‌توان از راه دور از پزشکان و پرستاران متخصص کمک گرفت و باعث رفع مشکل کمبود پرستاران و پزشکان و کاهش هزینه‌های درمانی شد.

در واقع تله‌مدیسین علم پزشکی، رباتیک و ارتباطات را با هم ترکیب می‌کند تا متخصصان پزشکی بتوانند عمل‌های جراحی را از راه دور و برای مردم مناطق دور افتاده انجام دهند. این زمینه به زودی می‌تواند خدمات درمانی را متمرکز کرده و به حل معضل کمبود پرستاران و پزشکان کمک کند.

نقش ربات‌ها در تله ‌مدیسین و جراحی از راه دور

استفاده از ربات‌ها در پزشكي، پزشكان را قادر ساخته است تا اعمال جراحي را با دقت بالاتری انجام دهند. با استفاده از ربات‌ها آسيب وارده به بدن بيمار در حين عمل جراحي كمتر مي‌شود و بهبودی بيمار پس از عمل با سرعت بيشتری رخ مي‌دهد. یکی از ربات‌های جراحی معروفی که ساخته و استفاده شده‌، ربات داوینچی نام دارد.

استفاده از ربات‌ها هنگام جراحی چه مزايايی به همراه دارد؟

ربات‌ها می‌توانند بدون لرزش و با دقت بالا برش‌هاي مورد نظر جراح را ايجاد كنند. استفاده از اين ربات‌ها موجب صرفه‌جويی در زمان می‌شود. جراحی به کمک ربات‌ها می‌تواند، باعث کاهش دردهای بعد از جراحی، عوارض، جراحات کمتر، خونریزی کمتر، عفونت و تسریع روند بهبودی بیماران و بازگشت سریع‌تر به فعالیت روزمره شود.

جراحی رباتيک در جهان و ایران در چه وضعيتی است؟

کاربرد ربات‌ها برای درمان از راه دور بیماران پتانسیل بالایی در حفظ نجات جان انسان‌ها دارد و دسترسی افراد مناطق محروم به خدماتی که قبل‌تر در اختیار نداشته‌اند ممکن می‌کند. کشور ما در سال‌های اخیر در زمینه جراحی قلب و استفاده از روش‌های جدید در حوزه جراحی قلب به خصوص جراحی قلب باز، در حد دنیا پیشرفت نکرده است و ما تا رسیدن به کشورهای پیشرو در این زمینه فاصله زیادی داریم.

به عنوان مثال جراحی با روش هیبرید و جراحی به کمک ربات فناوری‌های جدیدی‌اند که در دنیا اتفاق افتاده‌اند ولی موارد استفاده از آن‌ها در کشور ما هنوز بسیار محدود است. می‌توان گفت در کشور ما، بیشتر پیشرفت‌ در زمینه تجهیزات پزشکی مورد توجه است. مثلآً در زمینه‌ی دریچه‌های قلبی که از پرکاربردترین تجهیزات کشور ما است، با سایر کشورهای دنیا فاصله‌ی زیادی نداریم. اما در زمینه جراحی دریچه‌های قلب ممکن است که کمی عقب تر از سایر کشورها باشیم.

تجهیزات پیشرفته پزشکی وارد کشور ما می‌شوند و آخرین فناوری‌ها در کشور ما مورد استفاده پزشکان قرار می‌گیرند و بکار بردن این فناوری‌ها در درمان بیماران خیلی مشکل نیست، اما روش‌های پیشرفته جراحی نسبت به آنچه در دنیا شاهد آن هستیم، هنوز در کشور ما چندان مورد توجه قرار نگرفته است. یک پزشک هندی به نام دکتر تاجاس پاتل رئیس بیمارستان قلب Apex در دی‌ماه سال 97 شمسی، موفق شد روش درمانی آنژیوپلاستی کرونری را از فاصله ۳۲ کیلومتری روی پنج بیمار مبتلا به ضایعات عروق کرونر انجام دهد. بیماری که رسوب چربی در رگ‌های خونی، جریان خون را محدود می‌کند.

او برای انجام این کار از نوعی ربات عضلانی که توسط شرکت Corindus توسعه یافته بود، کمک گرفت. در طول این جراحی قلب، دکتر پاتل از رباتی به نام CorPath GRX و ارتباط اینترنتی استفاده کرد و با کمک دو جوی استیک و مانیتوری که پیش رویش قرار داشت ربات را حرکت داد. البته شرکت سازنده ربات یعنی Corindus قبل‌تر در آمریکا آزمایشات عملی متعددی را با موفیت گذراند اما کاری که دکتر پاتل انجام داد دستاورد پزشکی بسیار مهمی در این زمینه محسوب می‌شود.

این در حالی است که در کشور ما ایران در مردادماه سال 1398 شمسی ساخت ربات دستیار جراح برای جراحی عروق کرونر قلب تپنده، تازه مراحل تحقیقاتی خود را با موفقیت پشت سر گذاشت و با حمایت‌های مالی، می‌توان تا سال‌های آینده شاهد استفاده از این ربات در مرحله بالینی و کلینیکی بود. این ربات با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با همکاری دکتر توکلی از دانشگاه آلبرتا ساخته شد.

از ویژگی‌های این ربات می‌توان به دقت بالای آن و وضوح تصاویر برای کمک به جراح حین جراحی نام برد. به کمک ربات جراح قلب تپنده، بهترین جراح قلب می‌تواند از راه دور و با استفاده از جوی استیک ربات را هدایت کند و جراحی دقیق و ظریفی انجام دهد ولی چون این ربات همزمان با ضربان قلب بیمار حرکت می‌کند، در مواقعی که بیمار نیاز به جراحی‌های ترمیمی دارد، جراح باید خون را از قلب خارج کرده و به دستگاه دیگری منتقل کند و احتمال بروز سکته قلبی بالا می‌رود.

همچنین این ربات می‌تواند تمام حرکات قلب را تقلید کرده و با آن جلو و عقب برود. این ربات علاوه بر  جراحی قلب، می‌تواند در جراحی قفسه سینه و شکم نیز استفاده شود. این ربات دو نسخه قدیمی و جدید دارد که قدیمی‌تر، بزرگتر است. هر ربات تا 5 درجه آزادی عمل دارد و دو بازوی آن در کنار هم می‌توانند تا 10 درجه آزادی عمل داشته باشند.

مطالب مرتبط

آنژیوپلاستی؛ از مراقبت‌های قبل و بعد تا عوارض احتمالی!

جراحی عروق کرونر به روش بای پس چیست؟

جراحی تخصصی قلب کودکان