فشار خون در سالمندان و روش‌های مؤثر کنترل آن

فشار خون بالا در سالمندان یکی از مشکلات رایج در سنین بالا است که می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر سلامت قلبی-عروقی و کلیه‌ها داشته باشد. با افزایش سن، تغییراتی در سیستم قلبی عروقی رخ می‌دهد که ممکن است منجر به افزایش فشار خون شود. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های کنترل فشارخون در سالمندان خواهیم پرداخت:

فشار خون چیست و چرا در سنین بالا اهمیت دارد؟

فشار خون به نیرویی گفته می‌شود که خون در هنگام پمپاژ توسط قلب به دیواره‌های شریان‌ها وارد می‌کند. فشار خون معمولاً با دو عدد بیان می‌شود که عدد اول فشار سیستولیک و عدد دوم فشار دیاستولیک نام دارد.فشار خون طبیعی معمولاً در حدود 120/80 میلی‌متر جیوه است، که نشان‌دهنده فشار خون سالم و عادی می‌باشد. وقتی فشار خون به طور مداوم بالاتر از حد طبیعی باشد، فرد دچار فشار خون بالا می‌شود. طبق استانداردهای پزشکی، افرادی که فشار خون آنها بیشتر از 140/90 میلی‌متر جیوه باشد، به فشار خون بالا یا هیپرتنشن مبتلا هستند.

اگر نگران فشار خون سالمند خود هستید بهتر است همین امروز اقدام به رزرو نوبت خود از دکتر بقایی را بگیرید برای رزرو نوبت با مطب تماس (02188670350) بگیرید.

از سوی دیگر، فشار خون پایین یا هیپوتنشن به حالتی اطلاق می‌شود که فشار خون فرد به طور غیرطبیعی پایین‌تر از حد معمول باشد. این وضعیت ممکن است با علائمی چون سرگیجه، ضعف، یا حتی غش همراه باشد. فشار خون پایین معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فشار خون سیستولیک زیر 90 میلی‌متر جیوه و فشار خون دیاستولیک زیر 60 میلی‌متر جیوه باشد.در مجموع، کنترل و نظارت بر فشار خون برای حفظ سلامت عمومی و جلوگیری از بروز مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی و سکته مغزی ضروری است.

بیشتر بخوانید: بهترین راه تشخیص بیماری‌های قلبی

نشانه‌های فشار خون بالا در افراد مسن

فشار خون بالا (هیپرتانسیون) در سالمندان یک مشکل شایع است که می‌تواند بدون علائم مشخصی بروز کند، اما در برخی موارد نشانه‌هایی ظاهر می‌شوند که نیاز به توجه دارند.

5 علائم خطرناک فشار خون بالا که نباید نادیده گرفته شوند

1. سرگیجه و عدم تعادل: افزایش فشار خون می‌تواند باعث سرگیجه و احساس ناپایداری در سالمندان شود
2. خونریزی بینی: اگرچه نادر است، اما افزایش شدید فشار خون ممکن است منجر به خونریزی بینی شود
3. تنگی نفس: در برخی موارد، فشار خون بالا می‌تواند باعث تنگی نفس شود، به‌ویژه در فعالیت‌های فیزیکی
4. تاری دید یا مشکلات بینایی: فشار خون بالا ممکن است به عروق خونی چشم آسیب رسانده و منجر به تاری دید یا مشکلات بینایی شود
5. سردرد: اگرچه رابطه مستقیمی بین سردرد و فشار خون بالا وجود ندارد، اما در مواردی که فشار خون به‌طور قابل توجهی افزایش یابد، ممکن است سردرد شدید تجربه شود.

توجه: بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا هیچ علامتی ندارند و این بیماری ممکن است تنها با اندازه‌گیری منظم فشار خون تشخیص داده شود. بنابراین، انجام معاینات دوره‌ای و کنترل منظم فشار خون در سالمندان بسیار مهم است تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.

راه‌های کنترل فشار خون در سالمندان

کنترل فشار خون در سامندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا افزایش سن باعث کاهش انعطاف پذیری شریان‌ها شده و احتمال افزایش فشار خون را بیشتر می‌کند. خوشبختانه با رعایت برخی تغییرات در سبک زندگی و تحت نظر داشتن وضعیت سلامت، می‌توان فشارخون را در محدوده طبیعی نگه داشت. در ادامه به بررسی بهترین روش‌های مدیریت و کاهش فشار خون در افراد کهنسال می‌پردازیم:

1. تغذیه سالم

رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارد. سالمندان باید موارد زیر را در برنامه غذایی خود رعایت کنند:

• کاهش مصرف نمک: سدیم موجود در نمک می‌تواند فشار خون را افزایش دهد. بهتر است مصرف غذاهای فرآوری‌شده و شور کاهش یابد
• افزایش مصرف پتاسیم: پتاسیم به کاهش اثرات منفی سدیم بر فشار خون کمک می‌کند. مواد غذایی مانند موز، اسفناج، سیب‌زمینی، پرتقال و آووکادو، سرشار از پتاسیم هستند
• استفاده از رژیم DASH: این رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم‌چرب، پروتئین‌های بدون چربی و مغزها است و به کاهش فشار خون کمک می‌کند

بیشتر بدانید: تغذیه مناسب بعد از عمل قلب باز

2. فعالیت بدنی منظم

ورزش منظم یکی از بهترین راه‌های کنترل فشار خون است. سالمنان می‌توانند فعالیت‌های بدنی زیر را انجام دهند:

• پیاده‌روی: روزانه ۳۰ دقیقه پیاده‌روی سبک می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش فشار خون کمک کند
• تمرینات مقاومتی: تمرینات ساده با وزنه‌های سبک یا تمرینات مقاومتی می‌توانند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کنند
• شنا و یوگا: ورزش‌هایی مانند شنا و یوگا باعث تقویت قلب و کاهش استرس می‌شوند که هر دو عامل مهم در کاهش فشار خون هستند

3. کاهش وزن

اضافه وزن یکی از عوامل اصلی افزایش فشار خون است. کاهش حتی ۵ تا ۱۰درصد از وزن بدن می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش فشار خون داشته باشد. مصرف غذاهای سالم، کنترل کالری دریافتی و افزایش فعالیت بدنی به کاهش وزن سالمندان کمک می‌کند.

4. مدیریت استرس

استرس مزمن می‌تواند تأثیر منفی بر فشار خون داشته باشد. تمرینات تنفسی و مدیتیشن می‌توانند سیستم عصبی را آرام کرده و فشار خون را کاهش دهند. همچنین تعامل با دوستان و خانواده باعث کاهش استرس و بهبود روحیه فرد خواهد شد.

5. قطع مصرف الکل و سیگار

نیکوتین موجود در سیگار باعث تنگ شدن عروق خونی و افزایش فشار خون می‌شود. ترک سیگار می‌تواند در مدت کوتاهی فشار خون را کاهش دهد. همچنین مصرف بیش از حد الکل نیز می‌تواند فشارخون را افزایش دهد.

برای حفظ سلامتی قلبتان، همین حالا مشاوره رایگان از دکتر بقایی (02188670350) دریافت کنید!

دلایل افزایش فشار خون در دوران سالمندی

فشار خون بالا در سالمندان یک نگرانی جدی است که می‌تواند به مشکلات قلبی، سکته مغزی و سایر عوارض جدی منجر شود. با افزایش سن، تغییرات فیزیولوژیکی و سبک زندگی می‌توانند به افزایش فشار خون کمک کنند.​ در سنین بالا، عوامل متعددی می‌توانند به افزایش فشار خون و تشدید آن منجر شوند. این عوامل عبارتند از:

• عدم فعالیت بدنی: کمبود فعالیت بدنی و ورزش نکردن می‌تواند به افزایش فشار خون در سالمندان منجر شود.​
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد نمک، چربی‌های اشباع و کمبود پتاسیم در رژیم غذایی می‌تواند به افزایش فشار خون کمک کند.​
• بیماری‌های همراه: وجود شرایط پزشکی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و مشکلات کلیوی می‌تواند به افزایش فشار خون در سالمندان منجر شود.
• تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با پیری: با افزایش سن، دیواره‌های شریان‌ها ممکن است سخت‌تر و کمتر انعطاف‌پذیر شوند. این تغییر می‌تواند مقاومت جریان خون را افزایش داده و موجب افزایش فشار خون گردد.

چرا برخی افراد مسن دچار افت ناگهانی فشار خون می‌شوند؟

افت ناگهانی فشار خون در سالمندان می‌تواند خطرناک باشد، زیرا ممکن است باعث سرگیجه، ضعف، غش و حتی افزایش خطر سقوط و شکستگی شود. این وضعیت معمولا زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به‌طور غیرمنتظره‌ای کاهش می‌یابد و جریان خون کافی به مغز و سایر اندام‌ها نمی‌رسد. در ادامه، مهم‌ترین علل این مشکل بررسی می‌شود.

مهم‌ترین عوامل مؤثر در کاهش ناگهانی فشار خون در افراد سالخورده

1. تغییر وضعیت ناگهانی (افت فشار خون وضعیتی یا ارتواستاتیک): زمانی که فرد به‌سرعت از حالت نشسته یا خوابیده به ایستاده تغییر وضعیت می‌دهد، ممکن است فشار خون کاهش یابد. این مشکل در سالمندان شایع‌تر است، زیرا سیستم تنظیم فشار خون آن‌ها کندتر عمل می‌کند.
2. کم‌آبی بدن (دهیدراسیون): مصرف ناکافی مایعات، تعریق زیاد، اسهال یا استفراغ می‌تواند منجر به کاهش حجم خون و افت فشار شود.برخی داروهای ادرارآور نیز باعث کم‌آبی بدن شده و خطر افت فشار خون را افزایش می‌دهند.
3. مشکلات قلبی: نارسایی قلبی، آریتمی (نامنظمی ضربان قلب) و بیماری‌های دریچه‌ای قلب ممکن است باعث کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون شوند و فشار خون را کاهش دهند.
4. مصرف برخی داروها: داروهای کاهش فشار خون، دیورتیک‌ها (ادرارآورها)، داروهای ضد افسردگی و برخی مسکن‌ها می‌توانند باعث افت ناگهانی فشار خون شوند.
5. مشکلات عصبی (اختلالات سیستم عصبی خودمختار): بیماری‌هایی مانند پارکینسون، نوروپاتی دیابتی و برخی بیماری‌های عصبی دیگر می‌توانند توانایی بدن در تنظیم فشار خون را مختل کنند.

داروهای مناسب برای درمان فشار خون در سالمندان

فشار خون بالا در سالمندان در بسیاری از موارد با دارو و تغییر سبک زندگی درمان می‌شود. هدف از درمان، کاهش فشار خون به سطوح ایمن است که این سطوح در افراد مختلف، متفاوت می‌باشد. برای بیشتر سالمندانی که بیماری‌های دیگری ندارند، هدف، رسیدن به فشار خون کمتر از ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه است. اما در سالمندان مبتلا به دیابت یا بیماری‌های کلیوی، هدف اغلب پایین‌تر و حدود ۱۳۰/۸۵ میلی‌متر جیوه می‌باشد.

کنترل فشار خون در سالمندان پس از سکته مغزی بسیار مهم است و می‌تواند به پیشگیری از سکته‌های بعدی کمک کند. به همین دلیل، پرستاران مراقبت در منزل، فشار خون این افراد را به طور منظم اندازه‌گیری کرده و داروهایشان را طبق دستور پزشک، به آن‌ها می‌دهند. علاوه بر تغییر سبک زندگی (مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کاهش مصرف نمک)، داروهای مختلفی برای کنترل فشار خون در سالمندان وجود دارند که در اینجا به سه نمونه اشاره می‌کنیم:

• هیدروکلروتیازید: این دارو یک مُدِر (ادرارآور) است که به کاهش حجم مایعات در بدن کمک می‌کند و در نتیجه فشار خون را کاهش می‌دهد. بهتر است این دارو صبح‌ها مصرف شود تا از اختلال در خواب شبانه جلوگیری شود.
• کاپتوپریل: این دارو از دسته داروهای مهارکننده ACE است که با گشاد کردن عروق خونی، فشار خون را کاهش می‌دهد. مصرف این دارو ممکن است در ابتدا باعث سرگیجه شود، بنابراین بهتر است اولین دوز شب قبل از خواب مصرف شود. برای جلوگیری از فراموشی، توصیه می‌شود دارو در یک زمان مشخص (مثلاً صبح‌ها) مصرف شود. در صورت تجویز بیش از یک دوز در روز، باید بین دوزها فاصله زمانی یکسان (مثلاً هر ۸ یا ۱۲ ساعت) رعایت شود.
• لوزارتان: این دارو از دسته داروهای مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین II است که مانند کاپتوپریل با گشاد کردن عروق خونی به کاهش فشار خون کمک می‌کند. مصرف منظم این دارو برای اثربخشی بهتر ضروری است. از آنجایی که این دارو می‌تواند باعث سرگیجه و افت فشار خون شود، سالمندان مصرف‌کننده آن باید تحت نظر پزشک باشند و مصرف آن با دقت انجام شود.

بیشتر بخوانید: علائم سکته قلبی در سالمندان

نکات کلیدی در مصرف داروهای کنترل فشار خون برای افراد مسن

دارو درمانی یکی از روش‌های اصلی کنترل فشار خون در سالمندان است، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. انتخاب داروی مناسب، پایش منظم و رعایت دستورات پزشکی می‌تواند به حفظ سلامت سالمندان و جلوگیری از عوارض فشار خون بالا کمک کند.

نکات مهم در دارو درمانی سالمندان

1. مصرف دارو طبق دستور پزشک: تغییر یا قطع ناگهانی دارو می‌تواند خطرناک باشد
2. کنترل منظم فشار خون: فشار خون باید مرتباً اندازه‌گیری شود تا از عوارض ناخواسته جلوگیری شود
3. شروع با دوز پایین: سالمندان حساس‌تر به عوارض جانبی هستند، بنابراین بیشتر اوقات درمان با دوز کم آغاز می‌شود
4. مدیریت عوارض جانبی: در صورت بروز علائمی مانند سرگیجه، ضعف، تورم پاها یا سرفه، باید به پزشک اطلاع داده شود
5. توجه به تداخلات دارویی: سالمندان عموما داروهای دیگری نیز مصرف می‌کنند، بنابراین باید از تداخلات دارویی آگاه باشند

بیشتر بخوانید:  انواع داروهای قلبی

نتیجه‌گیری

فشار خون در افراد مسن یکی از مشکلات رایج اما قابل‌کنترل است. با رعایت سبک زندگی سالم، مدیریت استرس و استفاده صحیح از داروها، می‌توان از عوارض جدی مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی و مشکلات کلیوی پیشگیری کرد. مهم است که این افراد به‌طور منظم فشار خون خود را بررسی کنند و در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی، با پزشک مشورت نمایند.

دکتر بقایی متخصص قلب و عروق، با سال‌ها تجربه در زمینه درمان بیماری‌های قلبی و فشار خون، تأکید دارد که پیشگیری و کنترل به‌موقع این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی را در سنین بالا بهبود بخشد. برای دریافت مشاوره تخصصی و برنامه درمانی مناسب، مراجعه به پزشک متخصص توصیه می‌شود.

برای دریافت مشاوره شخصی و دقیق از دکتر رامین بقایی تهرانی، کافی است با ما تماس بگیرید (02188670350) منتظر تماس شما هستیم!

سوالات متداول

مطالب مرتبط

علائم سکته قلبی در سالمندان؛ به‌همراه تشخیص، درمان و پیشگیری از آن

گرفتگی عروق قلبی؛ هر آنچه که باید درباره رگ‌های گرفته قلب بدانید!

پریکاردیت چیست؟ از علائم تا بهترین راه درمان