پرفشاری خون در بارداری

بارداری یکی از لذت بخش ترین دوره‌های زندگی هر خانم است. در کنار لذت بی حد و مرزی که بارداری برای زن و شوهرها به همراه دارد، گاهی اوقات می‌تواند مشکلات و بیماری‌هایی برای مادر به همراه داشته باشد. پرفشاری خون در بارداری یکی از رایج‌ترین اختلالات قلبی در بارداری است که می‌تواند برای سلامتی قلب مادران خطر آفرین باشد.

فشار خون دوران بارداری معمولاً بعد از هفته ۲۰ بارداری شروع شده و بعد از زایمان هم به پایان می‌رسد. با این حال، خطرات و عوارض جدی‌تری در اواخر دوران بارداری مانند عارضه پره اکلامپسی اتفاق افتاده و ممکن است سلامت قلب مادر را به خطر بیندازد.

در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با پرفشاری خون، علائم و راهکارهایی برای مدیریت آن آشنا شوید.

فشار خون بالا در بارداری چیست؟

فشار خون دوران بارداری وضعیتی است که در آن از هفته بیستم بارداری به بعد، میزان فشار خون مادر در زمان‌های مختلف، بالاتر از ۹۰/۱۴۰ باشد. طبق تحقیقات انجام شده، حدود ۸ تا ۱۶٪‌ از زنان در دوران بارداری خود، پرفشاری خون را تجربه می‌کنند.

در اغلب موارد فشار خون دوران بارداری بعد از زایمان از بین می‌رود. اما آسیبی که در همان مدت زمان به عروق قلبی وارد می‌کند، می‌تواند زمینه ساز بروز بیماری‌های قلبی مانند پره اکلامپسی شود. البته ممکن است که در برخی زنان، پرفشاری خون در بارداری تا ۶ هفته بعد از زایمان هم ادامه دار باشد.

علائم پرفشاری خون در بارداری

از کجا بفهمیم در بارداری پرفشاری خون داریم؟ علائم و نشانه‌هایی که نشان می‌دهند مادر به پرفشاری خون مبتلا شده است عبارتند از:

• سردرد
• سرگیجه
• تاری دید
• درد شکم
• تنگی نفس
• تهوع و استفراغ
• تورم دست و صورت

عوارض فشار خون بالا در بارداری

عوارض و خطرات فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند بر سلامتی مادر و جنین تاثیر گذار باشد. از جمله رایج‌ترین عوارض پرفشاری خون برای مادر و جنین در دوران بارداری، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوارض فشار خون بارداری برای مادر

• اکلامپسی
• سکته مغزی
• پره اکلامپسی
• نیاز به زایمان زودرس با دارو
• نیاز به جدا شدن جفت از دیواره رحم

عوارض فشار خون بارداری برای نوزاد

• وزن کم نوزاد حین تولد
• زایمان زودرس (تولد قبل از هفته ۳۷ بارداری)
• دشوار شدن جذب مواد مغذی و اکسیژن برای نوزاد

از دیگر عوارضی که ممکن است در اثر پرفشاری خون در بارداری اتفاق بیفتند، عبارتند از:

• ابتلا به بیماری‌های قلبی در مدت کوتاهی بعد از زایمان
• ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و یا سطح کلسترول بالا
• سزارین شدن به جای زایمان طبیعی
• تولد زودرس نوزاد با وزن کم
• افزایش شانس سکته مغزی
• مرگ جنین

انواع پرفشاری خون در بارداری

پرفشاری خون در دوران بارداری انواع مختلفی دارد که در صورت عدم درمان، می‌تواند شانس ابتلا به بیماری‌های جدی تر را افزایش دهد. انواع رایج پرفشاری خون در بارداری که می‌تواند برای سلامتی مادر و جنین خطرناک باشد، عبارتند از:

فشار خون مزمن بارداری

پرفشاری خون مزمن ربطی به بارداری ندارد و معمولاً از قبل بارداری یا با شروع بارداری (قبل از هفته ۲۰) خودنمایی می‌کند و بعد از زایمان نیز به بالای 140/90 میلی‌متر جیوه باقی بماند.

فشار خون بارداری

فشار خون دوران بارداری وضعیتی است که در اثر افزایش حجم خون در رگ‌ها، فشار خون را بالا می‌برد. فشار خونی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، اغلب از هفته ۲۰ بارداری به بعد تشخیص داده می‌شود. حدود 8 تا 10 درصد از خانم‌های باردار به فشار خون بارداری مبتلا می‌شوند. در بیشتر موارد، این افزایش فشار خون خفیف است و خطری برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند. با این حال، در برخی موارد، فشار خون بالا می‌تواند به شدت خطرناک باشد و عوارض جدی مانند پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری) را به دنبال داشته باشد.

پره اکلامپسی/اکلامپسی

پره اکلامپسی وضعیتی است که در آن به قلب و سایر اندام‌ها مانند ریه فشار وارد شده و عوارضی همچون محدود شدن خونرسانی به جفت، آسیب رسیدن به کلیه و کبد و یا تجمع مایع در ریه‌ها را به همراه خواهد داشت. پره اکلامپسی در زنان، با بالا رفتن میزان پروتئین در ادرار قابل مشاهده است.

اگر به دنبال پرفشاری خون دچار پره اکلامپسی شده باشید، علائم زیر را تجربه خواهید کرد:

• سردرد مداوم
• مشکلات تنفسی
• درد ناحیه بالای معده
• حالت تهوع یا استفراغ
• تورم دست، پا و صورت
• افزایش وزن ناگهانی و بی دلیل
• تغییر در حالت بینایی (تاری دید یا دیدن لکه)

با فشار خون دوران بارداری چه کنیم؟

اگر در طول بارداری از پرفشاری خون رنج می‌برید، عمل کردن به نکات زیر در بهبود وضعیت شما کمک کننده خواهد بود:

1. غذاهای سالم، کم چرب و کم نمک بخورید و فعالیت فیزیکی روزانه داشته باشید.
2. قرار ملاقات‌های خود با پزشک متخصص قلب و متخصص زنان و زایمان خود را جدی بگیرید.
3. فشار سنج خانگی داشته باشید و هر زمان که احساس کردید فشارتان بالا رفته، با دستگاه میزان فشار خون را اندازه گیری کنید.
4. داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک قلب و متخصص زنان در میان بگذارید تا هم این داروها برای سلامتی شما و نوزاد ضرر نداشته باشد و هم دچار تداخل نشوند.

ریسک پرفشاری خون بارداری در کدام خانم‌ها بیشتر است؟

خانم‌هایی که در شرایط زیر قرار دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به فشار خون حاملگی هستند:

• سابقه حاملگی دوقلو
• خانم‌های بالای ۳۵ سال
• خانم‌های مبتلا به فشار خون مزمن
• خانم‌های مبتلا به دیابت یا فشار خون
• خانم‌های دارای سابقه فشار خون بالا در بارداری‌های قبلی

علت ابتلا به پرفشاری خون در بارداری

در کل علت بروز پرفشاری خون در دوران حاملگی ناشناخته است. اما برخی شرایط که خطر ابتلا به پرفشاری خون را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

• سابقه دیابت
• تحرک نداشتن
• اضافه وزن و چاقی
• سابقه فشار خون بالا
• مصرف غذاهای شور و چرب
• سابقه حاملگی‌های دو یا سه قلو
• سابقه ابتلا به بیماری‌های کلیوی
• سابقه فشار خون در بارداری‌های قبلی
• سن کمتر از ۲۰ و بالاتر از ۴۰ برای بارداری

راه‌های پیشگیری از پرفشاری خون در بارداری

پیشگیری از ابتلا به فشار خون چه در دوران بارداری و چه غیر از بارداری سخت نیست و تنها با رعایت چند نکته ساده زیر اتفاق می‌افتد:

• ورزش منظم و روزانه
• مصرف میوه و سبزیجات
• کنترل وزن و جلوگیری از افزایش وزن
• پرهیز از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل
• داشتن رژیم غذایی سالم، با کمترین میزان چربی و نمک

پرفشاری خون در بارداری چطور تشخیص داده می‌شود؟

آزمایشات خون و مانیتور مداوم فشار خون، از بهترین راهکارهای درمان پرفشاری خون می‌باشند. اگر با علائمی مانند تاری دید و یا احساس سرگیجه به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید، ابتدا فشار خون شما را اندازه گیری می‌کند. سپس از آزمایشات خون و حتی ادرار زیر، برای بررسی میزان پروتئین موجود در خون و ادرار استفاده خواهد کرد:

• تست جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته (برای بررسی پروتئین در ادرار)
• آزمایش کراتینین خون
• آزمایش قند خون
• تست‌های کبدی
• تست تیروئید
• آزمایش CBC

یک روش دیگر تشخیص بیماری قلبی در بارداری و پرفشاری خون، آزمایش نوار قلب و اکوکاردیوگرافی تجویز خواهد شد. همچنین توصیه می‌شود تا برای تشخیص صحیح پرفشاری خون در بارداری، حتماً فشار خون خود را حداقل ۲ بار در هفته اندازه گیری کنید.

درمان پرفشاری خون در بارداری در خانه

اگر فشار خون داشته باشید، لزومی به مصرف دارو برای درمان آن وجود ندارد. در صورتی که وضعیت بیماری فشار خون شما شدید نباشد، می‌توان با روش‌هایی خانگی میزان فشار خون را تا حد قابل توجهی کاهش داد و آن را کنترل کرد.

برخی از توصیه‌های درمان خانگی پرفشاری خون در دوران بارداری عبارتند از:

1. ورزش کنید.
2. جوراب واریس بپوشید.
3. سیگار کشیدن را ترک کنید.
4. مصرف نمک را کاهش دهید.
5. کمتر بایستید و سعی کنید بنشینید.

درمان و کنترل فشار خون در بارداری با دارو

یکی از روش‌های رایجی که برای درمان فشار خون در بارداری توصیه می‌شود، درمان دارویی فشار خون است. بایستی دقت داشته باشید که هر دارویی برای هر خانم بارداری مناسب نیست و هر شخصی متناسب با شرایطی که دارد، بایستی داروی متفاوتی مصرف کند.

در ادامه طی یک دسته بندی کلی داروهایی که برای درمان پرفشاری خون در بارداری تجویز می‌شوند را می‌توانید مشاهده کنید:

برای درمان پرفشاری خون در بارداری چه بخوریم؟

مواد غذایی که برای درمان و کاهش پرفشاری خون در دوران بارداری مفید هستند و مانند داروی کنترل کننده فشار خون عمل می‌کنند، عبارتند از:

• انواع توت مانند توت قرمز، توت فرنگی یا توت سفید
• سیب و گلابی
• هندوانه
• چغندر
• کیوی
• سیر
• موز
• انار

دکتر رامین بقایی تهرانی بهترین مشاور قلبی در دوران بارداری

اگر شما هم در دوران بارداری فشار خون دارید، یا به بیماری های قلبی در دوران بارداری مبتلا شده اید دکتر رامین بقایی تهرانی بهترین انتخاب شما برای درمان است. دکتر رامین بقایی تهرانی پزشک متخصص جراحی قلب و عروق و فارغ التحصیل رشته جراحی قلب از ایران هستند. ایشان به مدت ۳ سال ریاست بخش قلب در بیمارستان شهید مدرس تهران را بر عهده داشتند و توانستند رضایت بیماران و مراجعان خود را به خوبی جلب کنند.

دکتر رامین بقایی تهرانی در زمینه مشاوره قلبی به مادران باردار تخصص دارند و بسیاری از مادران باردار تحت نظر ایشان هستند. همچنین دکتر رامین بقایی در طول بیش از ۲۰ سال فعالیت حرفه‌ای خود، در هر یک از زمینه‌های زیر مهارت و تبحر بالایی دارند:

• جراحی شریان آئورت
• جراحی دریچه‌های قلبی
• جراحی کم تهاجمی قلب
• جراحی قلب کودکان و نوزادان
• درمان بیماری‌های عروق کرونر

سوالات پرتکرار

مطالب مرتبط

نارسایی قلبی چیست؟ علائم، تشخیص و روش‌های درمان

دایسکشن آئورت یا پارگی آئورت چیست؟ از علائم تا درمان

کاردیومیوپاتی، بیماری عضله قلب؛ از علائم تا درمان