نقص سپتوم دهلیزی (ASD) چیست؟ علت، علائم و روش های درمان آن

این مطلب در تاریخ ۱۴۰۲/۰۸/۱۸ بروزرسانی شده است.

نقص سپتوم دهلیزی (ASD) یکی از شایع‌ترین بیماری مادرزادی قلب در کودکان است. از هر هزار نوزاد متولد شده، حدود 2 تا 6 نفر به آن مبتلا می‌شوند. در این بیماری یک سوراخ در دیواره بین دو دهلیز قلب وجود دارد. در ASD، خون از دهلیز چپ (که خون غنی از اکسیژن از ریه‌ها دریافت می‌کند) به دهلیز راست (که خون کم‌اکسیژن از اندام‌های بدن دریافت می‌کند) نشت می‌کند. این امر باعث می‌شود که خون به طور غیر طبیعی از طریق قلب جریان یابد.

در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا با علائم بیماری ASD، نحوه تشخیص و درمان بیماری آشنا شوید.

نقص سپتوم دهلیزی (ASD) چیست؟

نقص سپتوم دهلیزی  ASD (Atrial septal defect)، یک نقص مادرزادی قلب است که در آن یک سوراخ غیرطبیعی در دیواره بین دو دهلیز قلب ایجاد می‌شود. این سوراخ باعث می‌شود که خون اکسیژن‌دار و خون کم‌اکسیژن در دو دهلیز مخلوط شوند.  در قلب خون اکسیژن‌دار از ریه‌ها به دهلیز چپ قلب می‌رسد و سپس از طریق بطن چپ و آئورت به تمام بدن پمپ می‌شود. خون کم‌اکسیژن از بدن به دهلیز راست قلب می‌رسد و سپس از طریق بطن راست و شریان ریوی به ریه‌ها پمپ می‌شود.

سوراخ قلب باعث می‌شود که خون اکسیژن‌دار از دهلیز چپ به دهلیز راست جریان یابد. این امر باعث می‌شود که قلب راست سخت‌تر کار کند تا خون را به ریه‌ها برساند. در نتیجه، قلب راست بزرگ‌تر و ضعیف‌تر می‌شود و فشار خون ریوی افزایش می‌یابد.

نقص سپتوم دهلیزی یک نقص مادرزادی قلب است که در آن سوراخی در دیواره (سپتوم) وجود دارد که اتاق‌های فوقانی (دهلیز) قلب را تقسیم می‌کند. یک سوراخ ممکن است از نظر اندازه متفاوت باشد و ممکن است خود به خود بسته شود یا ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

انواع سپتوم دهلیزی (ASD)

نقص سپتوم (ASD) دارای انواع متفاوتی می‌باشد که می تواند مشکلات و علائم متفاوتی را برای هر فرد ایجاد کند. انواع نقص سپتوم دهلیزی عبارتند از:

 در صورت داشتن هرگونه ابهام و یا سوالی درباره بیماری نقص سپتوم دهلیزی (ASD) در انتهای همین صفحه (بخش کامنت) سوالتان را مطرح نمایید. دکتر رامین بقایی در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.

نقص ASD پریموم یا اولیه

نقص دیواره بین دهلیزی پریموم (Primum ASD) یک نقص مادرزادی قلب است که در آن یک سوراخ در دیواره بین دهلیزهای راست و چپ قلب وجود دارد. این سوراخ در نزدیکی پایه دریچه میترال قرار دارد. در نقص دیواره بین دهلیزی پریموم، سوراخ معمولاً بزرگ است و می تواند منجر به عوارض جدی مانند نارسایی قلبی شود.

نقص ASD سکندوم یا ثانویه

در نقص دیواره بین دهلیزی ثانویه (Secundum ASD) سوراخی که بین دهلیزهای راست و چپ وجود دارد در مرکز سپتوم بین دهلیزی قرار دارد. این نقص شایع ترین نوع نقص دیواره بین دهلیزی است.

نقص ASD سینوس وریدی

در نقص دیواره بین دهلیزی سینوس وریدی (Sinus venosus ASD) سوراخی که بین دهلیزهای راست و چپ وجود دارد در نزدیکی محل اتصال سینوس های وریدی به دهلیز راست قرار دارد. نقص دیواره بین دهلیزی سینوس وریدی معمولاً با سایر نقص های مادرزادی قلب مانند نقص دیواره بین بطنی (VSD) یا نقص در دریچه های قلب همراه است.

نقص ASD سینوس کرونری

در نقص دیواره بین دهلیزی سینوس کرونری (Coronary sinus ASD) سوراخی که بین دهلیزهای راست و چپ وجود دارد در دیواره بین دهلیزهای راست و چپ قلب وجود دارد. سینوس کرونری وریدی است که خون را به دهلیز راست می آورد و تخلیه می‌کند. نقص دیواره بین دهلیزی سینوس کرونری یک نقص مادرزادی قلب نادر است که علائم آن به اندازه سوراخ بستگی دارد.

علائم نقص سپتوم دهلیزی (ASD)

علائم نقص سپتوم دهلیزی (ASD) به اندازه سوراخ بستگی دارد. سوراخ های کوچک معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند. این بیماری در اغلب نوزادان علائمی ندارد و برخی از نشانه‌ها در برزگسالی بروز می‌کند. برخی از شایع ترین علائم ASD عبارتند از:

• غش
• خستگی
• سرگیجه
• رشد کند
• تپش قلب
• خونریزی بینی
• درد قفسه سینه
• تورم مچ پا یا پاها
• وزن گیری ضعیف
• سرفه های غیر طبیعی
• عفونت های مکرر ریه
• تنگی نفس هنگام فعالیت
• کبودی لب‌ها و انگشتان دست و پا

اگر فرزندتان علائم ابتلا به بیماری نقص سپتوم دهلیزی (ASD) را دارد وقت را هدر ندهید و همین حالا از طریق فرم رزرو وقت نوبت بگیرید.

علت بروز نقص سپتوم دهلیزی (ASD)

علت دقیق بروز نقص سپتوم دهلیزی (ASD) ناشناخته است. با این حال، اعتقاد بر این است که عوامل ژنتیکی مانند جهش‌های ژنی، اختلالات ژنتیکی و محیطی ممکن است در ایجاد این نقص نقش داشته باشند که باعث می شوند قلب به طور طبیعی رشد نکند یا تشکیل نشود. در اینجا به برخی از عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به نقص سپتوم دهلیزی را در نوزاد افزایش دهند، اشاره شده است:

• دیابت
• لوپوس
• سن مادران بالای ۳۵
• عفونت‌های دوران بارداری
• سابقه خانوادگی ابتلا به ASD
• مصرف الکل، سیگار و سایر مواد مخدر

روش‌های درمان نقص سپتوم دهلیزی

درمان نقص سپتوم دهلیزی (ASD) به اندازه سوراخ بستگی دارد. سوراخ های کوچک معمولاً نیازی به درمان ندارند. سوراخ های متوسط ​​و بزرگ ممکن است نیاز به جراحی برای بستن سوراخ داشته باشند. در بسیاری از موارد، این نقص به مرور زمان بسته می‌شود و مشکلی برای کودک ایجاد نمی‌کند. رایج ترین روش‌های درمان نقص سپتوم دهلیزی (ASD) عبارتند از:

نظارت پزشکی

اگر کودک شما به نقص سپتوم دهلیزی مبتلا است، نگران نباشید. این بیماری در بسیاری از موارد به خودی خود برطرف می‌شود و نیازی به درمان خاصی ندارد. با این حال، لازم است کودک شما تا مدتی تحت نظر پزشک قرار بگیرد تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.

در طول این مدت، پزشک کودک شما را به طور منظم معاینه می‌کند و آزمایش‌های لازم را برای بررسی وضعیت قلب او انجام می‌دهد. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل اکوکاردیوگرام، نوار قلب و آزمایش‌های خون باشند. اگر نقص سپتوم دهلیزی کودک شما بزرگ باشد یا علائمی مانند تنگی نفس، خستگی یا سرگیجه ایجاد کند، ممکن است نیاز به جراحی قلب باشد.

 درمان دارویی

داروها در درمان نقص سپتوم دهلیزی (ASD) به طور مستقیم نقشی ندارند. با این حال، می‌توانند به کاهش علائم و عوارض این بیماری کمک کنند. برخی از این داروها عبارتند از:

داروهای دیورتیک (ادرارآور): این داروها با کاهش تجمع مایعات در بدن به کاهش تورم و تنگی نفس کمک می‌کند.

داروهای ضد آریتمی: داروهای ضد آریتمی با تنظیم ضربان قلب به کاهش خطر نارسایی قلبی کمک می‌کند.

داروهای ضد پلاکت: این داروها با کاهش خطر لخته شدن به جلوگیری از سکته مغزی یا سایر عوارض جدی کمک می‌کند.

جهت مشاوره و انتخاب بهترین روش درمان بیماری نقص سپتوم دهلیزی (ASD) فرزندتان با مطب دکتر رامین بقایی به شماره ۸۸۶۷۰۳۵۰-۰۲۱ تماس بگیرید.

جراحی

جراحی یکی از درمان های اصلی برای نقص سپتوم دهلیزی (ASD) است. هدف از جراحی این است که سوراخ بین دو دهلیز قلب را ببندد. این کار جریان خون را از دهلیز راست به دهلیز چپ طبیعی می کند. جراحی ترمیم نقص سپتوم دهلیزی (ASD) معمولاً در سن کودکی انجام می‌شود. این روش برای افرادی که به نقص سپتوم دهلیزی متوسط یا بزرگ مبتلا هستند، مناسب است.

در صورتی که فشار خون ریوی شدید باشد، جراحی روش مناسبی برای درمان نخواهد بود.در روش جراحی، حفره‌های ایجادشده بین دهلیزها با استفاده از بخیه یا گره بسته می‌شوند. این کار می‌تواند با عمل قلب باز یا کاتتریزاسیون قلبی انجام شود.

انتخاب روش جراحی برای درمان نقص ASD به عوامل مختلفی، از جمله اندازه و محل نقص، سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد.

کاتتریزاسیون قلبی

در روش کاتتریزاسیون قلبی که یک روش جراحی کم تهاجمی است، یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) از طریق یک رگ خونی در بازو یا کشاله ران وارد قلب می شود. سپس، از طریق کاتتر، ابزارهای کوچکی وارد قلب می شوند تا نقص را ترمیم کنند.

کاتتریزاسیون قلبی برای درمان ASD معمولاً در کودکان انجام می شود. در این روش، یک پرکننده مصنوعی از طریق کاتتر در سوراخ ASD قرار می گیرد. این پرکننده مصنوعی سوراخ را می بندد و جریان خون را در قلب تنظیم می کند. کاتتریزاسیون قلبی برای درمان ASD معمولاً یک روش ایمن و موثر است. اکثر افراد پس از کاتتریزاسیون قلبی بهبودی کامل می یابند و می توانند زندگی عادی داشته باشند.

تشخیص نقص سپتوم دهلیزی

تشخیص نقص سپتوم دهلیزی (ASD) معمولاً با استفاده از آزمایشات زیر انجام می شود:

معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است صدای سوفل قلبی را در هنگام گوش دادن به قلب بیمار بشنود. سوفل قلبی صدای غیرطبیعی است که در هنگام جریان خون از طریق نقص قلبی ایجاد می شود.

اکوکاردیوگرام: اکوکاردیوگرام یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر قلب استفاده می کند. اکوکاردیوگرام می تواند سوراخ ASD را نشان دهد و اندازه و محل آن را مشخص کند.

اشعه ایکس قفسه سینه: اشعه ایکس قفسه سینه می تواند بزرگ شدن قلب یا ریه ها را نشان دهد که ممکن است ناشی از ASD باشد.

سی تی اسکن قلب: سی تی اسکن قلب یک آزمایش تصویربرداری است که از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از قلب استفاده می کند. سی تی اسکن قلب می تواند سوراخ ASD را تشخیص دهد و اندازه آن را اندازه گیری کند.

MRI قلب: MRI قلب یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج مغناطیسی برای ایجاد تصاویر قلب استفاده می کند و می تواند سوراخ ASD را تشخیص دهد و اندازه آن را اندازه گیری کند.

اگر شما هم سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی دارید جهت معاینه و تشخیص بیماری ASD فرزند خود با مطب دکتر رامین بقایی به شماره ۸۸۶۷۰۳۵۰-۰۲۱ تماس بگیرید.

عوارض نقص سپتوم دهلیزی (ASD)

در بسیاری از موارد، نقص‌های کوچک سپتوم دهلیزی مشکل جدی برای فرد ایجاد نمی‌کنند و ممکن است در دوران نوزادی حفره ایجادشده بسته شود. با این حال، در برخی موارد ممکن است این بیماری موجب بروز عوارضی جدی برای سلامت شود.

مهم‌ترین عوارض نقص سپتوم دهلیزی عبارتند از:

• آریتمی قلب
• عفونت‌های قلبی
• سکته قلبی و مرگ زودرس
• عفونت‌های مکرر ریه
• افزایش فشارخون ریوی
• نارسایی سمت راست قلب
• افزایش حجم خون در قلب

اگر به نقص سپتوم دهلیزی مبتلا هستید، توصیه می ‌شود که تحت نظر پزشک باشید. پزشک می‌تواند با انجام معاینات منظم، وضعیت شما را کنترل کند و در صورت لزوم، درمان مناسب را برای شما تجویز کند.

آیا سوراخ قلب باعث مرگ میشود؟

بله، سوراخ قلب می‌تواند باعث مرگ شود و بستگی به اندازه سوراخ و عوارضی که ایجاد می‌کند دارد. در بسیاری از موارد، سوراخ قلب کوچک است و مشکل جدی برای فرد ایجاد نمی‌کند. در این موارد، حفره ایجادشده ممکن است در دوران نوزادی بسته شود یا به مرور زمان با رشد کودک کوچکتر شود. با این حال، در برخی از موارد، سوراخ قلب بزرگ است و می‌تواند موجب بروز عوارضی جدی برای سلامت شود.

ASD چه تأثیری بر قلب میگذارد؟

عملکرد طبیعی بدن به این صورت است که حفره های موجود در سمت راست بدن خون را تنها به ریه فرستاده و حفره های سمت چپ خون را تنها به بدن می فرستند. هنگام وجود ASD خون از از دهلیز چپ به وسیله سوراخ به دهلیز راست وارد می شود و از این طریق به ریه ها می رسد.

در صورت بزرگ بودن سوراخ مقدار خون وارد شده به ریه ها بیشتر می باشد و در نتیجه کار قلب و ریه سخت تر می شود. به همین ترتیب قلب و ریه به مرور آسیب می بینند. دلیل ابتلا به ASD مشخص نیست و جالب است بدانید که برخی از افراد سالم نیز ASD کوچکی در میان دو دهلیز دارند که به Patent Foramen Ovale (PFO) معروف است.

نقص سپتوم دهلیزی (ASD) در مادران باردار

بارداری در بیماران مبتلا به ASD هنگامی که سوراخ کاملا بسته شده باشد خطری ندارد. خانمی که به ASD مبتلا بوده و فشار ریوی نیز نداشته خطری را در بارداری متحمل نخواهد شد. ولی در صورت وجود ASD بزرگ  ممکن است علائمی مانند نارسایی قلبی بروز کند که با دنبال کردن درمان طبی قابل کنترل می باشد.

دکتر رامین بقایی تهرانی بهترین جراح نقص ASD

دکتر رامین بقایی تهرانی فوق تخصص جراحی قلب و عروق (کودکان و بزرگسالان) هستند. ایشان دارای سابقه طولانی و درخشانی در زمینه جراحی قلب کودکان و نوزدان هستند و از جمله متخصصان شناخته‌شده در این زمینه در ایران محسوب می‌شوند.

دکتر بقایی تهرانی در طول دوران تحصیل و فعالیت خود، در زمینه‌های مختلف جراحی قلب کودکان و نوزدان، از جمله جراحی قلب باز، جراحی کم تهاجمی قلبی و پیوند قلب، به کسب تجربه و دانش پرداخته‌اند. ایشان عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند. اگر به دنبال یک جراح متخصص و باتجربه برای درمان ASD هستید، دکتر رامین بقایی تهرانی می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.

برای رزرو نوبت و تعیین وقت معاینه با شماره ۸۸۶۷۰۳۵۰-۰۲۱ تماس بگیرید یا فرم تعیین وقت اینترنتی را پر کنید.