سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان یک بیماری قلبی مادرزادی است که از بدو تولد در نوزادان است. سوراخ قلب در نوزادان در بطن یا دهلیزهای قلب ایجاد شده و باعث ترکیب شدن خون اکسیژن‌دار و خون فاقد اکسیژن میشود. در نتیجه‌ی وجود یک سوراخ در دیواره قلب، یک جریان رفت و برگشتی به وجود می‌آید که قلب و ریه را وادار به فعالیت بیش از اندازه کرده و فشار خون قلب و ریوی را بالا خواهد برد. عدم درمان سوراخ قلب در نوزادان و کودکان، باعث بروز مشکلات قلبی جدی شده و می‌تواند سلامتی فرزندان شما را به خطر بیندازد. به همین دلیل است که از روش‌های مختلفی از جمله دارو درمانی و یا جراحی قلب کم تهاجمی، برای درمان سوراخی که در قلب نوزادان است، استفاده میشود.
اگر می‌خواهید بیشتر با روش‌های درمان سوراخ قلبی و یا عوارض ناشی از آن آشنا شوید، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
نقص سپتوم دهلیزی یا سوراخ قلبی در نوزادان یعنی چه؟
نقص سپتوم دهلیزی که به عنوان سوراخ قلبی نیز شناخته میشود، یک نقص مادرزادی در ساختار دهلیزها و بطن قلبی به شمار می‌رود. این نقص زمانی ایجاد میشود که سوراخ‌های بطن قلب، دهلیز و شریان ریوی بعد از تولد نوزاد بسته نشوند و باعث بروز نارسایی‌های قلبی و سایر بیماری‌های مادرزاد قلبی شوند.
به گزارش medicalnewstoday.com درباره نقص مادرزادی سپتوم دهلیزی در نوزادان و کودکان آمده است:
A hole in the heart is a nonmedical term for a type of congenital heart defect. There are many types of holes in the heart, and most are present from birth. Almost 7 out of 10 infants born with a hole in the heart survive into adulthood.
سوراخ در قلب یک اصطلاح غیر پزشکی برای نقص مادرزادی سپتوم دهلیزی در نوزادان است. انواع مختلفی از سوراخ‌ها در قلب وجود دارد که اغلب آنها، از همان بدو تولد نوزاد به وجود آمده و از هر ۱۰ نوزاد، ۷ نوزاد را تا دوران کودکی و بزرگسالی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
انواع سوراخ قلبی در کودکان و نوزادان
همانطور که اشاره کردیم با رشد ناقص ۳ سوراخ در بطن، دهلیز و شریان ریه، امکان ابتلا به انواع سوراخ قلبی در کودکان و نوزادان وجود خواهد داشت. هر یک از انواع سوراخ‌های قلبی به شرح زیر هستند:
در صورت داشتن هرگونه ابهام و یا سوالی درباره سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان در انتهای همین صفحه (بخش کامنت) سوالتان را مطرح نمایید. دکتر رامین بقایی در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
سوراخ بین بطن‌های قلب (VSD)
نقص دیواره بین بطنی یا VSD (Ventricular Septal Abnormalities) یک نقص مادرزادی در قلب است که به دلیل وجود سوراخی در دیواره سپتوم نامگذاری شده است. با بسته نشدن این سوراخ، جریان خون از بطن راست به بطن چپ مختل شده و نارسایی قلبی را به همراه خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: سوراخ بین بطن قلب یا VSD به چه معناست؟
سوراخ بین دهلیزی (ASD)
نقص سپتوم دهلیزی یا ASD (Atrial Septal Defect) در نوزادان و کودکان، نقصی مادرزادی در دیواره سپتوم و حفره‌های بالایی دهلیز قلب می‌باشد. در صورتی که این سوراخ بسته نشود، جریان خون از بطن راست به چپ مختل شده و قلب برای عبور دادن خون از این قسمت، فشار زیادی را به خود وارد میکند؛ در نتیجه امکان ابتلا به فشار خون و نارسایی قلبی بالا خواهد رفت.
همچنین بخوانید: بیماری ASD در کودکان چیست؟
سوراخ بین شریان آئورت و ریوی (PDA)
مجرای شریانی باز یا PDA(Patent Ductus Arteriosus) به یک ناهنجاری در قلب گفته میشود که بلافاصله بعد از تولد و به صورت مادرزاد، در نوزادان و کودکان دیده میشود. این عارضه بر نحوه جریان خون طبیعی در ریه‌ها اثر گذار بوده و ممکن است با ایجاد فشار روی ریه‌ها و حتی قلب، پرفشاری خون در ریه و قلب را به وجود بیاورد.
نشت دریچه آئورت، عفونت‌های قلبی و یا سکته قلبی ناشی از نارسایی همگی به دنبال وجود یک سوراخ کوچک در دیواره سپتوم دهلیزی یا بطنی به وجود آمده و در صورتی که درمان نشود، می‌تواند برای کودکان و نوزادان خطر آفرین باشد.
علائم و نشانه‌های وجود سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان
از جمله علائم و نشانه‌هایی که کودکان و نوزادان مبتلا به انواع سوراخ قلبی تجربه می‌کنند، عبارتند از:
- تعریق بیش از حد
- خستگی و ضعف عمومی
- شنیده شدن سوفل قلبی
- وزن گرفتن کند و آرام کودک
- بی‌اشتهایی و مشکل در تغذیه
- تنفس سریع، کوتاه و سخت
- عفونت‌های مکرر تنفسی و ریوی
- تورم و التهاب غیر عادی پاها، مچ پا، زیر شکم و ناحیه معده
- کم‌اشتهایی و بی‌میلی به غذا خوردن (به خصوص در شیرخواران)
علت صدای غیر عادی در قلب، جریان خون غیر طبیعی در شریان‌ها و دیواره‌های قلبی می‌باشد. به همین علت قلب نوزاد فشار بیشتری به خود وارد کرده تا بتواند جریان عادی را برقرار کند. در نتیجه بدن ضعیف و خسته شده و ممکن است بی‌اشتها باشد و روند وزن گرفتنش با کندی مواجه باشد.
چرا فرزندم سوراخ قلبی دارد؟
دلیل بروز سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان مشخص نیست. اما مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی مانند تغییر در ژن‌ها و یا کروموزوم‌ها، و یا عوامل محیطی مانند موارد زیر در بروز سوراخ قلبی در نوزادان تاثیر گذار خواهد بود:
- نوشیدن الکل
- عفونت‌های مادرزادی
- مصرف برخی داروها در دوران بارداری
- کشیدن سیگار توسط مادر در دوران بارداری
- قرار گرفتن مادر در معرض مواد شیمیایی و اشعههای مضر
آیا سوراخ قلبی در کودکان و نوزادان خطرناک است؟
بله. به طور کلی اگر سوراخ قلب درمان نشود و به حال خودش رها شود، احتمال اینکه مشکلاتی از قبیل نارسایی قلبی، رشد ضعیف و آرام، اختلالات ریوی، آریتمی و انواع عفونت‌ها و مشکلات دریچه‌ای قلب به وجود بیاید بالاست. پس در صورتی که سوراخ قلبی درمان نشود، می‌تواند یک بیماری خطرناک به شمار برود.
روش‌های تشخیص نقص سپتوم دهلیزی
تشخیص سوراخ دهلیزی قلب در نوزادان و کودکان در دو مرحله پیش از تولد و بعد از تولد انجام میشود. قبل از تولد نوزاد و در دوران غربالگری‌های بارداری، بررسی نقایص مادرزادی قلب به کمک سونوگرافی انجام میشود. البته در صورتیکه سوراخ قلب کوچک باشد یا در جای خوبی قرار نگرفته باشد، ممکن است که در طول این سونوگرافی تشخیص صورت بگیرد. اما بعد از تولد، تشخیص دقیق سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان به وسیله آزمایش‌های زیر انجام خواهد شد:
- نوار قلبی
- ام آر آی قلبی
- اکوکاردیوگرام قلب
- الکتروکاردیوگرام قلب
- تصویر برداری با اشعه ایکس
جهت تشخیص سوراخ قلبی فرزندتان همین حالا کلیک کنید.
آیا سوراخ قلبی در ماه ابتدایی تولد نوزاد قابل مشاهده است؟
خیر. این عارضه با توجه به سیستم بدن هر نوزاد، نوع سوراخ و اندازه آن، ممکن است در ماه اول قابل شناسایی نباشد. اما بعد از یک ماه علائم شروع به خودنمایی کرده و نیاز به مراجعه به پزشک متخصص جراحی قلب خواهید داشت.
راههای درمان بیماری سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان
از جمله راهکارهایی که برای درمان سوراخ قلبی در کودکان و نوزادان مورد استفاده قرار میگیرند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارو درمانی
- جراحی قلب
انتخاب متد درمانی سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان به نوع سوراخ، اندازه و محل قرارگیری آن بستگی دارد. اما نقطه مثبت درمان بیماری سوراخ قلبی در این است که در اغلب موارد، این بیماری بدون نیاز به جراحی و تنها با مصرف دارو و در گذر زمان، درمان خواهد شد.
جراحی سوراخ قلبی در نوزادان و کودکان
جراحی قلب در کودکان برای ترمیم سوراخ قلبی به دو روش کم‌تهاجمی و عمل قلب باز انجام میشود که عبارتند از:
عمل جراحی قلب باز:
در این روش به منظور بهبود مشکلات قلبی، سوراخ‌های قلبی ASD و VSD بخیه زده میشود. اگر این نواقص بزرگ باشند، از مواد مصنوعی برای پر کرد یا بستن آنها استفاده خواهد شد.
عمل کم‌تهاجمی کاتتریزاسیون قلب:
در کاتتریزاسیون سوراخ قلبی کودکان و نوزادان از روش مسدودکننده سپتال به واسطه کاتتر وارد شریان قلب شده و بعد از رسیدن به محل وجود سوراخ، حفره‌های قلبی را مسدود خواهد کرد.
عوارض احتمالی ناشی از عدم درمان سوراخ قلبی در اطفال
وجود سوراخ در قلب نوزادان باعث میشود تا جریان خون برخلاف حالت طبیعی خودش حرکت کند و نه تنها نارسایی قلبی، بلکه موجب بروز هر یک عوارض زیر شود:
- مشکلات دریچه‌های قلب مانند نارسایی دریچه میترال
- رشد و تکامل نامناسب و ضعیف
- ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی)
- عفونت قلب (اندوکاردیت)
- مشکلات ریوی و تنفسی
- پرفشاری خون در ریه
- فشار خون بالا
- سکته مغزی
- نارسایی قلبی
مراقبت‌های بعد از عمل سوراخ قلبی اطفال
از جمله مراقبت‌هایی که بعد از عمل جراحی قلب کودک یا نوزاد خود باید انجام دهید، عبارتند از:
- مراقبت از زخم و تعویض روزانه پانسمان جراحی
- مصرف داروهای کنترل کننده درد ضربان قلب کودک
- مراجعه به پزشک برای معاینات منظم هر ۶ ماه یا یکسال
- انجام تمرینات فیزیکی و ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات قلب
- تمیز کردن بدن کودک با استفاده از یک دستمال مرطوب و آب گرم
- تغییر رژیم غذایی کودک و افزایش حجم مایعات، میوه و سبزیجات تازه
آیا سوراخ قلب باعث مرگ میشود؟
شدت و خطرناک بودن این نقص مادرزادی به عوامل متعددی مثل شدت بیماری، اندازه حفره و پیشرفت آن بستگی دارد. لازم به ذکر است که اگر سوراخ در ناحیه دهلیزی قلب به اندازه کوچک باشد، در اکثر موارد تشخیص داده نمی‌شود و تشخیص آن ممکن است به دلیل یک آزمایش تصادفی باشد. سوراخ قلب دهلیزی در اغلب نوزادان پس از تولد به آرامی بسته میشود و این نگرانی به طور کامل برطرف میشود.
نقص مادرزادی بطنی یا VSD شایع‌تر است، دارای علائم واضح‌تری است و ممکن است عوارض بدتری نیز داشته باشد. این نقص می‌تواند در صورت عدم درمان و تشدید، منجر به نارسایی قلبی، مشکلات دریچه قلب و حتی سکته قلبی شود. بنابراین، هر یک از این نقایص مادرزادی به شکل خودشان و در صورت عدم کنترل، ممکن است علتی برای درصدی از مرگ و میرهای ناشی از مشکلات قلبی باشند.
درمان سوراخ قلبی در نوزدان و کودکان با دکتر رامین بقایی تهرانی
دکتر رامین بقایی تهرانی، یکی از بهترین جراحان قلب و عروق در کودکان، نوزادان و بزرگسالان در تهران هستند که فارغ‌التحصیل رشته جراحی قبل از دانشگاه ایران در سال ۱۳۸۱می‌باشند. بیش از ۲۰ سال است که ایشان در زمینه درمان و جراحی انواع بیماری‌های قلبی فعالیت مستمر دارند. دکتر رامین بقایی نه تنها اختلالات قلبی مانند تنگی دریچه آئورت یا بیماری‌های عروق کرونر را درمان می‌کنند، بلکه به مادران باردار در طول دوران حاملگی مشاوره قلبی می‌دهند.
همچنین اگر نیاز به درمان و جراحی باشد، ایشان از بهترین متدها و همچنین بهترین تکنیک‌های به روز دنیا برای درمان و جراحی بیماری‌های قلبی نوزادان و کودکان استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید برای درمان اختلالات مادرزادی قلب اطفال خود با پزشکی ماهر مشورت کنید، میتوانید با دکتر رامین بقایی در ارتباط باشید.
برای رزرو نوبت و تعیین وقت معاینه با شماره ۸۸۶۷۰۳۵۰-۰۲۱ تماس بگیرید یا فرم تعیین وقت اینترنتی را پر کنید.
سلام وجود سوراخ ریز در قلب کودک چه مشکلی ایجاد می کنه؟ آیا درمان دارد؟
سلام سوراخ کوچک داخل قلبی که نارسایی دریچه ای ایجاد نکرده باشد را می توان تحت نظر گرفت و معمولا خطری برای بیمار ندارد.