روماتیسم قلبی یکی از بیماری‌های عفونی قلب است که در اثر ابتلا به عفونت باکتریایی استرپتوکوک ایجاد می‌شود. افرادی با این عارضه دست و پنجه نرم می‌کنند، به بیماری گلودرد ناشی از استرپتوکوک مبتلا شده‌اند و آن را درمان نکرده‌اند.
عدم درمان این ویروس باعث عفونت کردن قلب و همچنین ضعیف شدن عضلات و عروق قلبی خواهد شد. روماتیسم قلبی را می‌توان پیشگیری کرد اما اگر درمان زودهنگام آن را در پیش بگیرید، دیگر به عوارض این عارضه دچار نمی‌شوید و یا نیازی به پیشگیری از بیماری نخواهید داشت.
اگر برای شما سوال شده که روماتیسم قلبی چیست و چگونه ایجاد می‌شود و اینکه روماتیسم قلبی چه عوارض دارد؛ در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا بیشتر با این عارضه عفونی در قلب آشنا شویم.
روماتیسم قلبی چیست؟
بیماری روماتیسم قلبی (Rheumatic Hearst Disease) وضعیتی است که در آن دریچه‌های قلب، به طور دائمی توسط تب روماتیسمی آسیب دیده باشند. آسیب دریچه قلب ممکن است که مدت کوتاهی بعد از عفونت استرپتوکوکی درمان نشده و یا ابتلا به بیماری مخملک اتفاق بیفتد.
در واقع تب روماتیسمی یک پاسخ ایمنی بدن به عفونت‌های درمان نشده داخل بدن است که با تورم و التهاب در بدن و به خصوص دریچه‌های قلب همراه خواهد بود. التهاب و تورم و در کنار آن ابتلا به عفونت، می‌تواند عملکرد دریچه‌های قلب از جمله دریچه آئورت و دریچه میترال را به خطر بیندازد. بیماری روماتیسم قلبی به مرور زمان زمینه بروز بیماری‌های جدی تر را فراهم کرده و شما را نیازمند درمان‌های دارویی و یا جراحی ترمیم و تعویض دریچه‌های قلب خواهد کرد.
Rheumatic heart disease is a condition in which the heart valves have been permanently damaged by rheumatic fever. The heart valve damage may start shortly after untreated or under-treated streptococcal infection such as strep throat or scarlet fever. An immune response causes an inflammatory condition in the body which can result in on-going valve damage.
بیماری روماتیسم قلب یا آسیب عفونی دریچه قلب در اثر تب روماتیسمی به وجود می‌آید، تب کردن پاسخ التهابی بدن شما به عفونت باکتریایی است. کودکان در کشورهای فقیر بدون دسترسی به آنتی بیوتیک در معرض بالاترین خطرها قرار دارند.
منبع: my.clevelandclinic.org
علائم روماتیسم قلبی چیست؟
فاصله بین ابتلا به روماتیسم قلبی و گلودرد استرپتوکوکی درمان نشده، 1 تا 6 هفته تخمین زده می‌شود. اگر گلودردتان را درمان نکنید و با همان ویروس به زندگی خودتان ادامه دهید، به مرور زمان شاهد علائم و نشانه‌های روماتیسم قلبی خواهید بود. از جمله علائم روماتیسم قلبی در بزرگسالان و کودکان، می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
خستگی: اگر بی دلیل خسته هستید و دائماً احساس ضعف دارید، دلیل آن نارسا بودن قلب شما و عملکرد ناصحیح و دشوار آن است. روماتیسم قلبی می‌تواند موجب خستگی و احساس ضعف دائم شما شود.
تنگی نفس: هنگام انجام فعالیت‌های سبکی مانند پیاده روی عادی و یا حتی زمانی که مشغول به فعالیت در خانه هستید، ممکن است سخت نفس بکشید و گاهی با کم آوردن تنفس مواجه شوید.
تپش قلب: تپش قلب یکی از علائم شایع روماتیسم قلبی است. این علائم به این دلیل ایجاد می‌شود که التهاب ناشی از روماتیسم قلبی، بر دریچه‌های قلب تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که خون به طور نامنظم در قلب جریان یابد. در بیشتر موارد، تپش قلب در روماتیسم قلبی به صورت احساس ضربان شدید و نامنظم در قفسه سینه است. این ضربان ممکن است سریع، آهسته یا نامنظم باشد. همچنین ممکن است فرد احساس کند که قلبش در حال لرزیدن یا کوبیده شدن است.
در صورت داشتن هرگونه ابهام و یا سوالی درباره بیماری روماتیسم قلبی در انتهای همین صفحه (بخش کامنت) سوالتان را مطرح نمایید. دکتر رامین بقایی در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
درد قفسه سینه: ممکن است در طول ابتلا به بیماری روماتیسم قلبی، احساس درد و سنگینی بر روی قفسه سینه داشته باشید. این علامت نشانگر ضعیف بودن عضلات قلب و همچنین مبتلا شدن شما به یک بیماری قلبی می‌باشد.
سوفل یا مور مور قلبی: اگر قلب شما نتواند به خوبی فعالیت کند و دریچه‌های آن دچار ضعف شدید باشد، می‌تواند موجب شنیده شدن صداهای غیر معمولی از سوی قلب شود. همچنین ممکن است که ضربان قلب نامنظم یا همان تپش قلب را احساس کنید.
تورم در پاها، مچ پا و اطراف شکم: یکی از علائم رایج بیماری‌های قلبی این است که بدن شما ورم می‌کند. ورم یا ادم همراه با التهاب؛ اغلب در اطراف مچ پاها، خود پا و یا حتی زیر شکم دیده می‌شود.
سایر علائمی که ممکن است در دوران ابتلا به بیماری روماتیسم قلبی تجربه کنید، عبارتند از:
- سرفه
- تعریق
- رنگ پریدگی
- افت فشار خون
- احساس تب و لرز
- کاهش وزن بی دلیل
- مشاهده تحریکات پوستی
- کبودی زیر یا اطراف چشم
- متورم و ملتب شدن مفاصل بدن
- احساس درد در مفاصل بدن مانند زانو و یا مچ پا
- رفتارهای غیر عادی همچون خندیدن و یا گریستن ناگهانی
علائم روماتیسم قلبی در کودکان چیست؟
اغلب کودکانی که به روماتیسم قلبی مبتلا می‌شوند، علائم آن را در دو مرحله تجربه می‌کنند. مرحله اول رماتیسم قلب در کودکان در سنین کودکی و مرحله دوم این عارضه در سال‌‌های ابتدایی دوران مدرسه بروز پیدا می‌کند.
مهم‌ترین علائم روماتیسم قلبی در کودکان شامل موارد زیر است:
- درد مفاصل
- تورم و التهاب در مفاصل زانو و مچ پا
اگر کودکتان علائم بیماری روماتیسم قلبی دارد همین حالا جهت درمان کلیک کنید.
علائم روماتیسم قلبی در بزرگسالان چیست؟
علاوه بر کودکان، بزرگسالان هم می‌توانند به بیماری عفونی روماتیسم در قلب مبتلا شوند. روماتیسم قلبی معمولاً در سنین 15 تا 20 سالگی بروز پیدا کرده و علائم زیر را به همراه خواهد داشت:
- تنگی نفس
- احساس خستگی بی دلیل
- تورم و التهاب مفاصل زانو و مچ پا
- درد و احساس سنگینی در قفسه سینه
علت روماتیسم قلبی چیست؟
علت اصلی ایجاد کننده تب روماتیسمی، عفونت باکتریایی استرپتوکوک است. این عفونت معمولاً در کودکان با تب، گلو درد و در برخی از موارد؛ مخملک همراه می‌باشد. عفونت ناشی از تب روماتیسمی معمولاً کودکان 5 تا 15 ساله را به خود دچار کرده و سبب تورم، قرمزی و درد لوزه‌ها خواهد شد.
اما شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چرا وقتی تب روماتیسمی می‌گیریم، گلودرد را تجربه می‌کنیم. علت این درد این است که بدن در واکنش به گلو درد استرپتوکوکی، شروع به متورم کردن اندام‌های داخلی، به خصوص لوزه‌ها کرده و سبب بروز درد خواهد شد. در طول زمان بافت‌هایی از بدن که ساختاری شبیه به ویروس استرپتوکوکی دارد، آسیب دیده و تخریب خواهند شد. از جمله بافت‌هایی که در اثر این ویروس آسیب می‌بینند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- هسته قاعده مغز
- مفاصل بزرگ بدن مانند زانو و یا مچ پا
- دریچه‌های قلبی و لایه‌های داخلی قلب
- بافت‌های همبند در قلب یا پوست زیر بدن
از آنجایی که ویروس استرپتوکوکی علتی برای ابتلا به تب روماتیسمی و آسیب دیدن دریچه قلب می‌باشد، ممکن است که موجب بروز تنگی و یا نشت (گشادی) دریچه قلب شود. به همین علت است که توصیه می‌شود به محض آنکه خودتان و یا فرزند 5 تا 15 ساله شما به گلودرد استرپتوکوکی مبتلا شد، حتماً به دکتر متخصص مراجعه کنید.
انواع بیماری روماتیسم قلبی
بیماری روماتیسم قلبی یا RHD یک بیماری قلبی است که در اثر عفونت باکتریایی که قبل‌تر به آن اشاره کردیم، ایجاد می‌شود. این عارضه انواع گوناگونی داشته که برخی از آن‌ها عبارتند از:
روماتیسم قلبی حاد:
نوع حاد بیماری روماتیسم در قلب، معمولاً عفونتی سبک بوده و بعد از یک دوره ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی ایجاد می‌شود. علائم و نشانه‌های روماتیسم قلبی حاد عبارتند از:
- تب
- خون در ادرار
- درد در مفاصل
- قرمزی و تورم پوست
- احساس خستگی و ضعف
- احساس درد در قفسه سینه
درمان روماتیسم قلبی خود را پشت گوش نندازید و جهت تعیین وقت کلیک کنید.
روماتیسم قلبی مزمن:
اگر روماتیسم قلبی حاد را هم درمان نکنید، به مرور زمان این عارضه مزمن شده و به روماتیسم قلبی مزمن تبدیل خواهد شد. علائم و نشانه‌هایی که از روماتیسم قلبی مزمن نیاز است بشناسید، عبارتند از:
- عفونت دریچه قلب
- نارسایی قلبی و مرگ غیرمنتظره
- سکته ناگهانی قلبی و یا مغزی
بهتر است تا روماتیسم قلبی را جدی بگیرید و از بروز انواع آن با دقت و جدیت هر چه تمام‌تر، جلوگیری کنید.
آیا روماتیسم قلبی باعث مرگ می‌شود؟
بیماری روماتیسم قلبی می تواند باعث مرگ شود. روماتیسم قلبی یک بیماری عفونی است که می تواند به دریچه های قلب آسیب برساند و جریان خون را مختل کند. این امر می تواند منجر به نارسایی قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات جدی شود و درنهایت موجب بروز مرگ ناگهانی شود.
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در سال 2020، حدود 250 هزار نفر در سراسر جهان بر اثر روماتیسم قلبی جان خود را از دست دادند. این بیماری یکی از 10 علت اصلی مرگ و میر در کودکان و نوجوانان در جهان است.
شایع ترین علت مرگ ناشی از روماتیسم قلبی، نارسایی قلبی است. نارسایی قلبی زمانی رخ می دهد که قلب نمی تواند به اندازه کافی خون را پمپاژ کند تا نیازهای بدن را برآورده کند. این امر می تواند منجر به علائمی مانند تنگی نفس، خستگی، تورم و درد در قفسه سینه شود.
افراد در معرض خطر روماتیسم قلبی
هر زمان که عفونت ناشی از گلودرد استرپتوکوکی درمان نشود، ریسک بروز روماتیسم قلبی را افزایش می‌دهد. پس اگر این عفونت به موقع درمان شود، ریسک ابتلا به روماتیسم قلب در کودکان و بزرگسالان را کاهش می‌دهد. با این حال افرادی که در معرض ابتلا به عفونت روماتیسم قلبی هستند، در گروه‌های زیر قرار می‌گیرند:
- کودکانی در سنین 5 تا 15 سالگی هستند.
- سابقه خانوادگی ابتلا به این عارضه را دارند.
- در شرایط محیطی آلوده و یا ناسالمی زندگی می‌کنند.
- عفونت استرپتوکوکی درمان نشده در بدن خود دارند.
- به مراقبت‌های بهداشتی و یا مصرف آنتی بیوتیک‌ها دسترسی ندارند.
ورزش‌های مفید برای روماتیسم قلب
شاید جالب باشد بدانید که روماتیسم قلبی می‌تواند به کمک ورزش مدیریت شود و تا حدودی شدت این عارضه را کاهش دهد. در واقع هر ورزشی که ضربان قلب شما را بالا ببرد، برای سلامت قلبتان مفید است. با این حال توصیه می‌شود تا شدت ورزش‌هایی که انجام می‌دهید طوری نباشد که ضربان قلبتان به طرز غیر عادی بالا برود. از جمله ورزش‌های مفید برای روماتیسم قلبی عبارتند از:
- شنا
- پیاده روی
- طناب زدن
- دویدن آرام
- دوچرخه سواری
اگر می‌خواهید ناراحتی قلبی نداشته باشید و دردی احساس نکنید، هر روز و به مدت حداقل 30 دقیقه ورزش‌های هوازی انجام دهید تا سلامت قلب شما تضمین شود.
تشخیص بیماری روماتیسم قلب
افرادی که به روماتیسم قلبی مبتلا هستند معمولاً در اولین قدم و برای تشخیص مشکلشان؛ آزمایش خون و یا آزمایش کشت گلو انجام می‌دهند. در مراحلی که پزشک طی آن مشغول به تشخیص بیماری روماتیسم قلبی هستند، بعد از بررسی و معاینه علائم بیماری و انجام آزمایش‌های خون و کشت گلو، ممکن است از روش‌های تشخیصی زیر نیز استفاده شود:
آزمایش تصویربرداری از قفسه سینه با اشعه ایکس (Chest X-ray): یکی دیگر از روش‌های تشخیص بیماری روماتیسم قلب، تصویر برداری به کمک اشعه ایکس می‌باشد. در این روش تشخیص، وضعیت قلب و ریه‌های شما به کمک اشعه ایکس تصویر برداری خواهد شد.
الکتروکاردیوگرام (Electrocardiogram):این روش تشخیص بیماری روماتیسم قلبی، به سنجش قدرت و مدت زمان فعالیت الکتریکی قلب می‌پردازد. در الکتروکاردیوگرام ریتم‌های غیر طبیعی (آریتمی) تشخیص داده شده و گاهی قابلیت تشخیص آسیب‌های عضله قلب را نیز دارد. برای انجام این آزمایش، حسگرهای کوچکی به قفسه سینه متصل شده و فعالیت الکتریکی قلب را خواهد سنجید.
تشخیص دقیق روماتیسم قلب خود را به دکتر رامین بقایی بسپارید.
اکوکاردیوگرافی (Echocardiogram):آزمایش اکوکاردیوگرافی و یا آزمایش اکو از امواج صوتی استفاده می‌کند تا به بررسی حفره‌ها و دریچه‌های قلب بپردازد. آزمایش اکو می‌تواند آسیب به فلپ‌های دریچه قلب، جریان برگشت خون از طریق نشتی یا گشادی دریچه آئورت و یا میترال قلب، مایع اطراف قلب و یا حتی تغییر ابعاد و بزرگ شدن قلب را نشان بدهد. آزمایش اکوکاردیوگرافی بهترین راه برای شناسایی روماتیسم قلبی و یا تشخیص مشکلات دریچه‌های قلبی می‌باشد.
ام آر آی قلب (Cardiac MRI): این روش تشخیص یک تست تصویر برداری از قلب به کمک دستگاه MRI می‌باشد. در ام آر آی می‌توان به مشاهده دقیق‌تر عضلات و دریچه‌های قلب پرداخت.
آزمایش خون (Blood tests): آزمایش خون اغلب به منظور بررسی عفونت و التهاب در خون که می‌تواند ناشی از روماتیسم قلبی باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تشخیص دقیق روماتیسم قلب خود را به دکتر رامین بقایی بسپارید.
درمان روماتیسم قلبی
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که “روماتیسم قلبی چطور درمان می‌شود؟” در پاسخ می‌توانیم بگوییم که شیوه درمان روماتیسم قلبی به شدت و میزان وخامت بیماری بستگی دارد. در مواردی که شدت روماتیسم زیاد باشد، ممکن است که به جراحی برای تعویض و یا ترمیم دریچه‌های قلب نیاز داشته باشید. اما بهترین و موثرترین راهی که برای درمان روماتیسم قلبی در جوامع پزشکی شناخته می‌شود، پیشگیری از ابتلا به تب روماتیسمی است.
در واقع زمانی که خودتان و یا فرزندتان به بیماری گلودرد استرپتوکوکی مبتلا شده باشد، می‌توانید با مصرف داروهای آنتی بیوتیکی؛ عفونت به وجود آمده در خون و بدن را از بین ببرید. داروهای آنتی بیوتیک و ضدالتهابی که از سوی پزشک به شما تجویز می‌شود، برای کاهش التهاب و عفونت قلبی و همچنین کاهش ریسک بروز آسیب‌های قلبی مفید خواهد بود. با اینکه بعد از ابتلا به تب روماتیسمی، درمان بیماری روماتیسم قلبی امکان پذیر نیست؛ اما راهکارهایی وجود دارند که موجب مدیریت علائم و نشانه‌های این عارضه می‌شوند. از جمله راهکارهای درمان روماتیسم قلبی عبارتند از:
درمان دارویی روماتیسم قلبی:
پزشک شما می‌تواند با تجویز دارو، ضربان غیر طبیعی قلب شما را بهبود ببخشد. همچنین می‌تواند با تجویز داروهای ضد انعقاد خون، خطر سکته مغزی و یا حتی لخته شدن خون را کاهش دهد. داروهایی که علائم روماتیسم قلبی را درمان می‌کنند، عبارتند از:
- آسپرین
- آنتی بیوتیک
- داروهای استروئیدی
- داروهای ضد التهاب
- داروهای غیر استروئیدی
جهت تعیین وقت برای درمان بیماری روماتیسم قلبی از طریق فرم اقدام کنید.
درمان جراحی روماتیسم قلبی:
اگر شدت آسیب وارد شده به دریچه قلب بیمار زیاد باشد، ممکن است که نیاز به جراحی دریچه قلب داشته باشید. جراحی دریچه قلب با تعمیر و یا تعویض آن‌ها همراه بوده و به بهبود وضعیت بیماری شما کمک خواهد کرد.
جراحی ترمیم دریچه قلب برای درمان روماتیسم قلبی به چه صورت است؟
در طی جراحی ترمیم دریچه آسیب دیده قلب برای درمان آسیبی که روماتیسم قلبی به این ناحیه وارد کرده است، متخصص جراحی شما:
- یک کاتتر (لوله نازک و انعطاف پذیر) را از طریق برشی کوچک از طریق شریان اصلی ران پا و یا از زیر بازو یا قفسه سینه وارد شریان قلب می‌کند.
- یک بالون تخلیه شده و یا خالی را از طریق این کاتتر به سمت دریچه قلب آسیب دیده برده و در آنجا قرار می‌دهد.
- با رسیدن سر لوله کاتتر به دریچه قلب، شروع به بالون زدن دریچه قلب کرده و فرآیند جریان خون در بدن را بهبود می‌بخشد.
زمان طلایی مراجعه به دکتر برای درمان روماتیسم قلبی
اگر می‌خواهید روماتیسم قلبی خود را در بهترین فرصت درمان کنید که درگیر عوارض ناشی از آن نشوید، بهتر است تا به محض مشاهده موارد زیر از پزشک متخصص جراحی قلب نوبت بگیرید:
- احساس سرگیجه
- دشواری در نفس کشیدن
- احساس درد و سنگینی در قفسه سینه
- تورم و التهاب در زیر شکم، پا، زانو و مچ پا
جهت تعیین نوبت درمان روماتیسم قلبی، با مطب دکتر رامین بقایی به شماره ۸۸۶۷۰۳۵۰-۰۲۱ تماس بگیرید.
پیشگیری از روماتیسم قلبی
اولین و مهم‌ترین اقدام هر شخصی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری روماتیسم قلبی، جلوگیری از مبتلا شدن به عفونت باکتریایی استرپتکوک و یا درمان این عارضه با مصرف آنتی بیوتیک و داروهای ضد التهابی است. پس مهم است که داروهای خود را مطابق با دستور پزشک و در زمان تعیین شده مصرف کنید. همچنین اگر فرزندتان و یا حتی خودتان به موارد زیر مبتلا هستید، بهتر است تا به پزشک متخصص قلب و یا جراح قلب مراجعه کنید:
- تب
- گلودرد
- درد مفصلی
- درد عضلانی
- تونسیلیت یا لوزه متورم
- بیماری کوریا (حرکت تند و غیر قابل کنترل عضلات)
عوارض روماتیسم قلبی چیست؟
روماتیسم قلبی می‌تواند منجر به بروز عوارضی شود که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- نارسایی قلبی
- سکته مغزی
- پارگی دریچه قلب
- فیبریلاسیون دهلیزی
- تشکیل لخته‌های خون
- نارسایی دریچه‌های قلب
- اندوکاردیت باکتریایی یا عفونی
- آریتمی قلبی یا ریتم نامنظم قلب
- تنگی دریچه میترال یا تنگی دریچه آئورت
روماتیسم قلبی چه تاثیری بر زنان باردار دارد؟
بیماری روماتیسم قلبی برای افرادی که باردار و حامله هستند بسیار خطرناک است. بارداری باعث افزایش میزان و حجم خون در بدن شما می‌شود. به همین دلیل قلب بایستی بیشتر کار کند تا خون اضافی را در بدن پمپاژ کند. اگر که دریچه‌های قلب شما در اثر ابتلا به روماتیسم قلبی آسیب دیده باشد، ممکن است که در دوران بارداری شما را با مشکلاتی جدی مواجه کند. علاوه بر اینکه این عارضه برای سلامتی مادر خطرناک است، می‌تواند خطری جدی برای سلامت جنین نیز به همراه داشته باشد.
دکتر رامین بقایی، بهترین متخصص جراحی قلب در تهران
دکتر رامین بقایی متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراح قلب و عروق در کودکان و بزرگسالان هستند. ایشان فارغ التحصیل رشته پزشکی عمومی از دانشگاه تهران در سال 1371 بوده و همچنین فارغ التحصیل رشته جراحی قلب از دانشگاه ایران در سال 1381 هستند.
دکتر رامین بقایی با بیش از 20 سال تجربه درمان و جراحی انواع بیماری‌های قلبی در کودکان و بزرگسالان، به بهترین پزشک متخصص جراحی قلب و عروق در تهران تبدیل شده‌اند. ایشان همچنین به مدت 3 سال ریاست بخش قلب در بیمارستان مدرس را بر عهده داشتند و دارای بورد جراحی قلب از انجمن جراحان قلب ایران به مدت 6 سال هستند.
دکتر رامین بقایی انواع خدمات مشاوره و درمان اختلالات قلبی را از قبیل پیوند قلب، جراحی آئورت، جراحی دریچه‌های قلبی و … را در مطب خودشان واقع در محله جردن تهران ارائه می‌دهند.
0 نظر